İnsanlar olarak zihnimize ve düşüncelerimize yeterince dikkat etmiyoruz ve bunun sonucunda ortaya çıkanlar ise şok edici olabiliyor. Nosebo etkisi de düşüncelerimiz ve kendimizi inandırdığımız şeyler konusunda daha dikkatli olmamız gerektiğinin kanıtı.
Plasebo’nun Zıttı Nosebo
Bilindiği üzere plasebo etkisi, vücuda alınan maddenin herhangi bir etkisi olmamasına rağmen kişi o ilaç sayesinde iyileşeceğine inandığı için gerçekten de iyileşmeye başlamasıdır.
Plasebo etkisi ile ilgili detaylı bilgi için “İnanca Bağlı İyileşme: Plasebo Etkisi” adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Plasebo etkisinin karanlık hali olan nosebo etkisinde ise bu durumun tam tersi gözlemlenir. Bu sebeple nosebo etkisi, plasebo etkisinin olumsuz hali olarak da nitelendirilir.
Nosebo Etkisi Nedir?
Nosebo sözcüğü, Latince “noceo” fiilinden türetilmiştir ve “zarar vermek” anlamına gelir.
Hastalar, farmakolojik olarak hiçbir etkisi olmayan bir ilacı alsalar bile kendilerini o ilacın sağlıklarını olumsuz yönde etkileyeceğine inandırırlarsa bazı sağlık problemleri yaşayabilirler ve deneyimleyeceklerine inandıkları yan etkileri kendilerinde gözlemleyebilirler.
Yani bu düşünceler her ne kadar zihinsel de olsa biz insanları fizyolojik olarak etkileyebilme gücüne sahiptirler. Bu sebeple düşünceler ve beklentiler bedenimizi etkileyemez diye düşünülmemelidir.
Yaygın Nosebo Etkileri
Baş dönmesi, sinirlilik, agresiflik, baş ağrısı ve mide bulantısı en çok karşılaşılan Nosebo etkilerindendir.
Nosebo etkilerinin altında ilaçlarla birlikte yan etkilerin de görüleceği bilinci yatar ve kişi, genellikle bahsettiğimiz semptomları gösterir.
Günlük Hayattan Nosebo Etkisi Örnekleri
Farkında olmasak da nosebo etkisi hayatımızda birçok alanda karşımıza çıkabilen bir durum. Örneğin bir ilacın prospektüsünden yan etkileri okuyan bazı hassas kişiler, yan etkileri yaşamaktan fazlasıyla korkarlar ve bu durumu fazlasıyla düşündükleri için bir süre sonra okudukları yan etkileri kendilerinde gözlemlemeye başlarlar.
Başka bir örnek olarak doktorun belirli bir ameliyat veya tedavinin risklerinden ve yan etkilerinden bahsetmesi sonucunda hastada ortaya çıkan nosebo etkisini de verebiliriz. Sadece risklerin bilinmesi bile bazen iyileşmenizi olumsuz yönde etkileyebilir. Bu sebeple tedavinin işe yarayacağına dair düşüncelerinizi arttırmanızı tavsiye ederiz.
Başka bir örnek ise gerçekten yaşanmış ve çarpıcı bir olay. Bu olayda, bir adam bazı şikayetleri sebebiyle hastaneye gider. Sonrasında doktorlardan karaciğer kanserine yakalandığını ve yaşamak için çok az bir süresi kaldığını öğrenir. Bu tanının ardından adam karaciğer kanseri olan hastalarda ortaya çıkan semptomları göstermeye başlar ve birkaç ay içerisinde hayatını kaybeder. Ancak ilginç olan durum burada başlıyor.
Yapılan otopsiler sonucunda aslında adamın kanser hastası olmadığı ve doktorun yanlış tanı koyduğu ortaya çıkıyor. Yani bu adamın ölümü aslında nosebo etkisinin bir sonucu. Bu örnek sayesinde zihnimizin bizi ölüme de yaşama da götürebileceğini öğrendik. Bu yüzden plasebo etkisini çağırın, nosebo etkisini kovun.
Nosebo Etkisinde Rol Oynayan Bazı Etkenler
1-) Doktorunuza olan güveniniz
2-) Doktorunuzun olası risklerden nasıl bahsettiği
3-) Tedavi ya da ilacın masrafı
4-) Benzer tedavilerde daha önce yaşadığınız deneyimler
Son olarak şunu hatırlatalım: Bir ilaç, ameliyat veya prosedür etkisiz olabilse de sizde ortaya çıkan yan etkiler fazlasıyla gerçek olabilmekte. Bu yüzden kendinizi inandırdığınız şeylere dikkat etmekte fayda var.
Unutmayın, her şey zihnimize bağlı!
2 yorum
Çok güzel açıklamışsınız, elinize sağlık!